WikiEdProfessional eLearning Handleiding/Didactische concepten/Didactische concepten voor het optimaal benutten van e-learning/Scenariogestuurd leren
Een goed voorbeeld van leren door te doen is scenariogestuurd leren. Bij scenariogestuurd leren dienen één of meer leerscenario's als houvast en context voor alle leer- en lesactiviteiten (zie Naidu, Menon, Gunawardena, Lekamge, & Karunanayaka, 2005). De gebruikte scenario’s worden meestal afgeleid van situaties uit het echte leven. Soms worden ze verzonnen, maar altijd wordt geprobeerd om een zo authentiek mogelijk beeld te geven en de veelzijdigheid en complexiteit van situaties in het echte leven zoveel mogelijk te weerspiegelen. Een dergelijk scenario biedt de onderwijzer en begeleider een betekenisvolle context, die het voor hem/haar gemakkelijker maakt abstracte ideeën, principes en procedures uit te leggen. Tevens maken scenario's het leren voor leerlingen betekenisvoller en zien zij meer in wat het nut ervan is.
Een goed leerscenario weerspiegelt meestal een algemeen voorval uit het betreffende vakgebied (zie Naidu, Menon, Gunawardena, Lekamge, & Karunanayaka, 2005). Dit kan een situatie, probleem of gebeurtenis zijn die regelmatig binnen dit werkgebied voorkomt. Door dergelijke situaties, problemen of gebeurtenissen van de werkplek als uitgangspunt van het onderwijs te nemen, worden leerlingen beter voorbereid op het werk, in tegenstelling tot wanneer de nadruk ligt op beheersing van de leerstof. Dergelijke scenario's worden vooral binnen het beroepsonderwijs op zinvolle wijze toegepast.
Een goed leerscenario is als het ware een verhaal of een beschrijving van een algemeen voorval, met alle bijbehorende kenmerken, zoals een context, een plot en karakters. Het betreft meestal een in gang zettende gebeurtenis, waarbij de leerling of een groep leerlingen een bepaalde rol of rollen krijgt toegewezen van waaruit ze de situatie die of het probleem dat door de gebeurtenis is ontstaan moeten aanpakken. Leerlingen nemen rollen op zich die zij naar verwachting in hun beroepsleven ook zullen spelen. Bij elke rol wordt een doel vastgesteld dat de leerling moet halen. Hiervoor moeten een aantal taken en activiteiten worden uitgevoerd, waarbij soms, als dit deel uitmaakt van de leerdoelen van het vak, moet worden samengewerkt met klasgenoten of andere relevante groepen. Deze activiteiten dienen in eerste instantie als ondersteuningsoefeningen van het leerproces, maar een aantal ervan kan ook worden beoordeeld en becijferd. Dit cijfer kan dan bijdragen aan het eindcijfer voor het vak.
Leerlingen hebben, om de doelen die zij in het scenario toegewezen hebben gekregen te behalen en alle vereiste activiteiten goed af te ronden, toegang tot een brede reeks aan relevante hulpmiddelen, waaronder studieboeken en andere relevante leesstof, multimedia-inhoud en praktijkervaringen van deskundigen over hoe zij omgaan met vergelijkbare gevallen, situaties, problemen of voorvallen en deze oplossen (zie Schank, 1997; Schank, Fano, Jona, & Bell, 1994).
Het leerscenario, de bijbehorende leeractiviteiten en de beoordelingstaken vormen het fundament voor het bevorderen en ontwikkelen van betekenisvolle leeractiviteiten (zie Naidu, Menon, Gunawardena, Lekamge, & Karunanayaka, 2005). Ook worden leerscenario's gebruikt om het leren in een context te plaatsen en leerlingen te motiveren die hun interesse verliezen wanneer de nadruk teveel ligt op beheersing van de leerstof en te weinig op praktische en algemene vaardigheden. De beoordelingstaken en leeractiviteiten die de leerlingen moeten voltooien, zijn van essentieel belang voor het behalen van de leerdoelen. Ze moeten daarom zijn afgestemd op de leerdoelen van het vak. Deze taken en activiteiten worden in het leerscenario verwerkt en moeten dus zorgvuldig worden overdacht en vakkundig worden toegepast, zodat leerlingen direct bij de kern van de leerstof komen. De verwachting is dat, wanneer leerlingen de beoordelingstaken en leeractiviteiten succesvol afronden, zij de leerdoelen van het vak hebben behaald.
|
Voorbeeld van een leerscenario (Bron: Master of Arts in Teacher Education (International) program, The Open University of Sri Lanka, Department of Education, The Faculty of Education, Nawala, Nugegoda, Sri Lanka. Vak: ESP 2245 Study Guide (2004). The Teacher Educator as a Researcher: Vakdocenten: K. A. D. C. Oliver, Indrani Talagala, Chandinie Perera, Dayalatha Lekamge, Shironica Karunanayaka, pp. 4-10).
Leerscenario: Een lastig parket - Wat moet ik doen? De onderwijsdirecteur van de Provincie West van het land was gevraagd voorstellen in te dienen voor een 5-jarenplan met betrekking tot de toekomstige ontwikkelingen van het schoolsysteem, dat de onlangs benoemde minister van Onderwijs aan het parlement zou presenteren. De onderwijsdirecteur had het gevoel dat hij zich in een lastig parket bevond. Hij wist niet waar hij moest beginnen of wat hij moest zeggen.
De directeuren belegden een vergadering om het verzoek te bespreken. Tijdens deze vergadering werd unaniem besloten het Ministerie om meer tijd te vragen. De directeur van de Provincie Zuid stelde voor dat iedere directeur de schooldirecteuren in zijn of haar provincie om hun mening zou vragen met betrekking tot kwesties die op hun scholen speelden. Alle deelnemers aan de vergadering waren het met dit voorstel eens. De directeur van de Provincie West had er vertrouwen in dat hij zich uit dit lastige parket kon werken. Hij vroeg adjunct-directeuren directeuren voor te dragen en te zorgen dat alle schooltypen in de districten van de Provincie West vertegenwoordigd zouden zijn.
De onderwijsdirecteur kwam erachter dat er naast bovengenoemde problemen nog veel meer problemen binnen het schoolsysteem waren die moesten worden onderzocht. Maar, om zichzelf uit het lastige parket te werken en enkele voorstellen te kunnen doen aan het Ministerie, moest hij een aanpak bedenken voor enkele van de meest dringende kwesties binnen het schoolsysteem. Hij wist echter niet zo goed hoe hij nu te werk moest gaan. Hij wist dat alle directeuren hetzelfde probleem hadden, dus kwamen ze opnieuw bijeen om te praten over hoe deze problemen konden worden aangepakt. Tijdens deze tweede vergadering werd besloten de hulp in te roepen van de Open Universiteit (OU). Bij de OU werkten bekende onderwijsdeskundigen die hadden bijgedragen aan de onderwijshervormingen die door uiteenlopende regeringen waren ingevoerd. Tevens werkten bij de OU ervaren onderzoekers op het gebied van onderwijs op wie kon worden gerekend als het ging om die de juiste aanpak voor deze problemen. De directeuren vonden het een goed idee de OU om hulp te vragen. Ze namen contact op met de decaan van de Onderwijsfaculteit van de OU, die beloofde onderzoek te doen naar de door de schooldirecteuren aangewezen probleemgebieden. Hiervoor vroeg de decaan vijf senior docenten elk één van de vastgestelde probleemgebieden te onderzoeken. De decaan vroeg het onderzoeksteam – bestaande uit Olivia, Indran, Disha, Dayan en Chandi - een geschikte onderzoeksbenadering te bedenken en hun bevindingen aan haar te rapporteren. De eerste stap was het helder in kaart brengen van de aard van het betreffende probleem of probleemgebied en een onderzoeksvoorstel te doen. Jouw rol: Jij bent Olivia, Indran, Disha, Dayan, of Chandi en moet één van de problemen met betrekking tot het schoolsysteem onderzoeken. Dit kan een probleem zijn dat tijdens de vergadering van de schooldirecteuren ter sprake kwam of een probleem dat je zelf bent tegengekomen. Omschrijf het door jou gekozen probleem of probleemgebied en een geschikte manier om onderzoek te doen naar dit probleem. |
Activiteit
Leeractiviteiten
• Stel vast welk probleem je wilt onderzoeken.
• Omschrijf de aard en ernst van het door jou gekozen probleem.
• Probeer erachter te komen wat deskundigen te zeggen hebben over een eventuele aanpak voor het probleem dat je wilt onderzoeken.
• Bespreek het door jou gekozen probleem met je begeleider.
• Kies een passende aanpak voor het door jou gekozen probleem.
• Vertel waarom je voor deze aanpak hebt gekozen en niet voor andere benaderingen.
|
Vervolg leerscenario … Onderzoeksprocedure 1: Je uit een lastig parket werken Nadat Olivia, Indran, Disha, Dayan en Chandi de aard van hun toegewezen probleem met betrekking tot het schoolsysteem hadden bestudeerd en vastgesteld, besloten ze hun aandacht te richten op de specifieke doelstellingen van hun onderzoek en relevante literatuur te bestuderen. Uit de literatuurstudie konden ze afleiden hoe in andere landen met vergelijkbare problemen was omgegaan. Chandi, die had gekozen voor een evaluatiebenadering, hield zich bezig met een vooranalyse en verzamelde de benodigde informatie over haar probleem. Deze oefening gaf het onderzoeksteam het vertrouwen dat zij de geselecteerde problemen op effectieve wijze aan zouden kunnen pakken. Hun volgende taak was het opzetten van een gedetailleerd plan voor het ten uitvoer brengen van de gekozen benadering. Hiervoor kregen ze slechts kort de tijd en deze tijd wilden ze zo goed mogelijk benutten. Jouw rol: Je hebt een probleem gekozen en een plan van aanpak bedacht om dit te onderzoeken. Nu zul je relevante literatuur moeten bestuderen of een vooranalyse of behoeftenanalyse moeten doen. Tevens bedenk je een gedetailleerd plan voor het uitvoeren van je onderzoeksbenadering. |
|
Vervolg leerscenario … Onderzoeksprocedure 2: Op het goede pad Nadat Olivia, Indran, Disha, Dayan en Chandi hun onderzoeksplan hadden opgesteld, begonnen ze met het ontwikkelen van hun onderzoeksinstrumenten. Ze testten hun onderzoeksinstrumenten eerst op een testgroep. De volgende stap was het selecteren van geschikte scholen voor hun onderzoek. Olivia, Indran, Disha en Dayan bezochten hiervoor meerdere scholen. Jouw rol: Nu moet je de onderzoeksinstrumenten ontwikkelen die je nodig hebt voor je onderzoek. Selecteer de uiteindelijke doelgroep waarop je de door jou ontwikkelde instrumenten zult toepassen. |
Activiteit
Leeractiviteiten
• Probeer erachter te komen wat deskundigen te zeggen hebben over het samenstellen van je onderzoeksdoelgroep
• Probeer erachter komen wat deskundigen te zeggen hebben over het ontwikkelen en testen van onderzoeksinstrumenten.
• Ontwikkel een instrument of meerdere instrumenten voor het verzamelen van je gegevens.
• Test deze instrumenten op een testgroep.
• Selecteer een onderzoeksdoelgroep waarbij je het probleem gaat onderzoeken.
|
Vervolg leerscenario … Het uitvoeren van het onderzoek: Niet langer in een lastig parket! We zijn nu aangekomen bij het belangrijkste onderdeel van het onderzoek dat door de onderzoekers van de Open Universiteit werd uitgevoerd. Ze hielden zich druk bezig met het verzamelen van hun gegevens en leken dit wel leuk te vinden. Ze kwamen dagelijks bijeen om hun ervaringen te delen. Tijdens deze bijeenkomsten deden ze nieuwe ideeën op voor hun onderzoek. Chandi roept op een gegeven moment uit dat ze "elke dag iets nieuws leren," en iedereen is het daarmee eens. Nadat alle gegevens waren verzameld, kwamen ze niet meer zo vaak bijeen. Ze waren ieder voor zich bezig met het analyseren en interpreteren van hun gegevens, ieder met behulp van zijn of haar eigen analysemethode. Kwalitatieve gegevens moesten op een andere manier worden geanalyseerd dan kwantitatieve gegevens. Olivia, Indran, Disha, Dayan en Chandu waren bijna zover dat hun rapport kon worden overhandigd aan de decaan en de onderwijsdirecteuren. Chandi was ervan overtuigd dat de onderwijsdirecteur van de Provincie West tevreden zou zijn met haar bevindingen, aangezien het Nationaal Onderwijsinstituut, waar zij haar onderzoek had uitgevoerd, zich in zijn provincie bevond. Hij moest op het gebied van bijscholing van docenten, het probleem dat zij had onderzocht, gegronde aanbevelingen doen aan de minister. Jouw rol: Je gaat nu gegevens van je onderzoeksdoelgroep verzamelen. Analyseer en interpreteer deze gegevens. Schrijf een beknopt rapport met daarin de bevindingen van je onderzoek en aanbevelingen aan de minister met betrekking tot het door jouw onderzochte probleem. |
Activiteit
Leeractiviteiten
• Probeer erachter te komen wat deskundigen te zeggen hebben over gegevensverzameling.
• Verzamel gegevens van je onderzoeksdoelgroep.
• Probeer erachter te komen wat deskundigen te zeggen hebben over het analyseren en interpreteren van gegevens.
• Analyseer de gegevens die je verzameld hebt.
• Probeer erachter te komen wat deskundigen te zeggen hebben over het rapporteren van gegevens.
• Schrijf een beknopt rapport over je onderzoek, met daarin je aanbevelingen met betrekking tot het door jou onderzochte probleem.
