WikiEdProfessional eLearning Handleiding/Didactische concepten/De invloed van media op het leerproces optimaliseren

From WikiEducator
Jump to: navigation, search

Vakkundige integratie van media in een lesmethode (leer- en lesstrategieën) is van essentieel belang om de invloed van media op het leerproces optimaal te benutten. Hiervoor is het van belang dat eigenschappen van media zorgvuldig worden afgewogen en afgestemd op leer- en lesstrategieën. Hedendaagse informatie- en communicatietechnologieën bieden veel uiteenlopende mogelijkheden om de aard van onze onderwijs- en leerpraktijken opnieuw te bezien en aan te passen (Gibson, 1977; Turvey, 1992). Eén van de grootste veranderingen is de verschuiving in de rol van de onderwijzer van leverancier van de leerstof naar bemiddelaar en helper bij het leren, binnen een context van een educatieve benadering die uitgaat van de leerling en het leerproces.

Leerling- en leerprocesgerichtheid wordt op het gebied van onderwijs en opleidingen in het algemeen beschouwd als een positieve eigenschap. Binnen onderwijsomgevingen die leerling- en leerprocesgericht zijn, wordt bij het ontwerpen, ontwikkelen en overbrengen van het lesprogramma uitgegaan van de leerling en het leerproces. In dergelijke onderwijsomgevingen bepaalt de leerling – en niet de onderwijzer, organisatie of technologie – de leerervaring.

Leerling- en leerprocesgerichte onderwijsprocessen zijn kenmerkende eigenschappen van een situated learning-omgeving. Het situated learning-concept is gebaseerd op de principes van de leertheorie van het constructivisme (Wilson, 1996) en gaat uit van de overtuiging dat het leerproces het doeltreffendst is wanneer het leren plaatsvindt binnen de context van een realistische onderwijsomgeving die zowel echt als nagespeeld kan zijn (zie Brown, Collins, & Duguid, 1989). De situated learning-benadering van onderwijs en opleidingen stamt af van de concepten van ervaringsleren (zie Dewey, 1938) en probleemgestuurd leren (zie Barrows, 1994; Kohler, 1925, Koffka, 1935; Orrill, 2000). Binnen een situated learning-omgeving wordt gebruik gemaakt van "authentieke leertaken" en worden leerlingen ‘ondergedompeld’ in de complete ecologie en cultuur van de onderwezen en geleerde leerstof, zoals een leerling timmerman wordt ‘ondergedompeld’ op een bouwlokatie met architecten en ervaren bouwvakkers (Brown, Collins, & Duguid, 1989). Deze zogenaamde authentieke leertaken dienen als "verankerende" leer- en lesactiviteiten die het leren en het begrip moeten ondersteunen (The Cognition and Technology Group at Vanderbuilt, 1990).

Het concept van situated learning en het gebruik van authentieke leertaken die ter verankering en ondersteuning van het leren en onderwijzen dienen, staan of vallen bij het gebruik van echte of verzonnen onderwijsactiviteiten die de werkelijkheid voldoende weerspiegelen. Dergelijke onderwijsactiviteiten zijn van zichzelf ingewikkeld en kosten veel tijd. Het is moeilijk ze te integreren in de conventionele omgeving van het klaslokaal, die slechts een beperkt aantal mogelijkheden biedt om studenten authentieke, echtbestaande problemen op te laten lossen. Veldwerk en excursies bieden incidentele en beperkte mogelijkheden hiervoor, maar niet genoeg. Onderwijzers en organisaties zien daarom af van situated learning-activiteiten in hun klas en zijn in plaats daarvan afhankelijk van onderwijsmethoden die beter binnen de context van het klaslokaal passen en meer onderwijzer- en leerstofgericht zijn.

Moderne informatie- en communicatietechnologieën heffen de beperkingen van conventionele klaslokalen enigszins op. Zij stellen ons in de gelegenheid scenario’s uit de echte wereld vast te leggen en/of weer te geven, zodat leerlingen deze binnen het conventionele klaslokaal kunnen leren kennen. Deze voorstellingen kunnen bestaan uit afbeeldingen of simulaties van ingewikkelde processen die in de buitenwereld plaatsvinden en op deze manier op veel envoudigere wijze in het klaslokaalonderwijsprogramma kunnen worden verwerkt. Ze kunnen worden gebruikt als extra hulpmiddel, in plaats van feitelijk veldonderzoek, of ze vormen de kern van de leerervaring, zoals het geval is bij een op doelstellingen, problemen of scenario’s gebaseerd leerproces of bij casusgestuurd redeneren (zie Schank, 1997). In het vervolg van dit hoofdstuk komen een aantal didactische concepten waarmee de invloed van media kan worden geoptimaliseerd aan de orde.

Icon inter.gif

Internetbronnen


Deze website bevat een paper over "Learning theories”, door een postdoctorale student aan de universiteit van Saskatchewan, Canada. • http://www.usask.ca/education/coursework/802papers/mergel/brenda.htm

Op de onderstaande websites vindt u nog meer informatie over leertheorieën, die u zeker zal interesseren. • http://tip.psychology.org/http://tip.psychology.org/theories.html

Deze twee websites bevatten een lijst van de voornaamste tijdschriften over onderwijstechnologie en afstandsonderwijs. • http://www.coe.ufl.edu/Courses/EdTech/Discipline/journals.htmlhttp://aera-cr.ed.asu.edu/links.html

Icon reflection.gif

Reflectie


• In hoeverre komen de hierboven besproken gezichtspunten met betrekking tot het leerproces en de invloed van media (informatie- en communicatietechnologie) op het leerproces overeen met uw eigen ideeën hierover en die van uw collega's?

Icon discussion.gif

Vertel ons uw verhaal

Vertel eens ...

• Hebt u ervaring met onderwijspraktijken waarbij deze perspectieven met betrekking tot het leerproces werden toegepast? Wat is u hiervan het meest bijgebleven?